EHBO-vaardigheden gaan mee op reis — ongeacht bestemming

Voor EHBO’ers is vakantie geen pauze van paraatheid. Integendeel: in onbekende omgevingen met beperkte middelen wordt juist een beroep gedaan op je kennis, improvisatievermogen en kalmte. Een goed gevulde EHBO-kit is essentieel, afgestemd op de bestemming — denk aan tekentangen in de bossen en bergen of ORS in tropische gebieden.

Zorg dat je lokale noodnummers kent en weet hoe medische hulp ter plaatse geregeld is. Spreek je de taal niet? Een EHBO-woordenlijst in de lokale taal kan onverwacht waardevol zijn. Communiceer helder en rustig met slachtoffers en omstanders; jouw zelfverzekerde houding maakt het verschil. Wees voorbereid om in het Engels te communiceren met de hulpdiensten. Dat kan in stressvolle situaties echt het verschil maken. Ook is het goed om te controleren of je reisverzekering een eigen alarmnummer heeft voor noodgevallen.

Veelvoorkomende vakantieleed zoals snijwonden, zonnebrand, insectenbeten en verstuikingen kun je snel behandelen, maar onderschat de impact van hitteberoerte of voedselvergiftiging niet. Houd signalen van uitdroging en allergieën scherp in de gaten.

Tot slot: ook jij hebt rust nodig. Zorg goed voor jezelf — voldoende slaap, hydratatie en ontspanning houden je scherp. Eerste hulp bieden op vakantie is anders, maar met voorbereiding en aandacht kun jij overal het verschil maken.

Of je nu de zon opzoekt in Zuid-Frankrijk of door de jungle trekt in Indonesië, gezondheidsproblemen kunnen overal de kop opsteken. Van insecten tot uitdrogingsverschijnselen: dit moet je weten als eerstehulpverlener op vakantie. Het volledige stappenplan staat in het boek Leren & Doen van de Nationale Bond EHBO, hieronder een beknopte opfriscursus:

Insectensteek
Een insectensteek is meestal onschuldig en zorgt voor licht ongemak. Waarschuw de professionele hulpdiensten als de getroffene allergisch reageert of wanneer deze in de mond of keel gestoken is. Koel de plaats van de insectensteek met ijs om zwelling, jeuk en pijn te beperken en zuig met een pompje het vergif eruit. Als de angel nog in de huid steekt kan deze met een pincet worden verwijderd.

Tekenbeet
Steeds meer teken zijn besmet met de ziekte van Lyme. Met een tekenpincet is de teek eenvoudig met een draaiende beweging te verwijderen. Wanneer er een rode uitslag (kring) ontstaat rondom de beet, vergezeld van klachten als hoofdpijn, vermoeidheid en koorts, dan moet een arts worden geraadpleegd. Noteer de datum van de beet aangezien de klachten later kunnen ontstaan.

Kwallenbeet
Contact met een kwal kan leiden tot rode vlekken en bultjes, jeuk en een branderig gevoel. Dompel het getroffen lichaamsdeel onder in zo heet mogelijk water dat nog nèt te verdragen is. Houd in de gaten of de verschijnselen wegtrekken; dat is meestal het geval binnen een kwartier. Wanneer er echter misselijkheid, braken, krampen en bewustzijnsstoornissen optreden is het verstandig om professionele hulp in te schakelen.

Brandwonden
Bij brandwonden geldt: eerst water, de rest komt later! Koel de wond minimaal 10 minuten met lauw water tot de pijn verlicht is. Verwijder kleding (tenzij die aan de huid vastkleeft) en sieraden. Prik blaren niet open. Leg een nat verband of een natte (schone) doek op de wond en laat het slachtoffer naar de dokter gaan.

Zonnebrand
Een voorzichtige verkoelende douche brengt verlichting bij zonnebrand. Een vochtinbrengende crème kalmeert, verzacht en ontspant de huid. Natte kompressen bieden ook verlichting. Laat regelmatig kleine slokjes fris water drinken. Bij hevige verbranding en grote blaarvorming dient u medische hulp te raadplegen.

Zonnesteek (hitteberoerte)
Een zonnesteek of hitteberoerte is het gevolg van te veel warmte en zonnestraling op het hoofd en in de nek. In potentie is dit levensgevaarlijk aangezien de lichaamstemperatuur flink kan oplopen. De verschillende gradaties kunnen zich uiten in de vorm van hoofdpijn en misselijkheid tot en met bewustzijnsproblemen. Snelheid is geboden om het slachtoffer uit de zon te halen en de hulpdiensten te waarschuwen. Koude kompressen op het hoofd, in de lies en de oksels brengen de ontregeling van de warmtehuishouding weer enigszins op orde.

Onderkoeling
Bij zowel lichte als ernstige onderkoeling moet het slachtoffer in een warme en beschutte omgeving worden gebracht. Opwarmen kan met een warme douche, dekens en warme dranken (geen alcohol!). Ernstige onderkoeling blijkt uit het feit dat de persoon suf/slaperig kan overkomen maar ook agressief gedrag kan vertonen. Bel de professionele hulpdiensten en blijf in afwachting van de ambulance de vitale functies controleren.

Reisziekte
De term reisziekte is een verzamelnaam voor symptomen als duizeligheid, misselijkheid, braakneigingen of koud zweet, die kunnen optreden bij ritmische bewegingen van een vervoermiddel zoals een auto, bus, boot of vliegtuig. Laat de persoon focussen op een punt aan de horizon. Als het kan, open een raam zodat er frisse lucht binnenkomt.

Reizigersdiarree
Duizeligheid en hoofdpijn kunnen symptomen zijn van uitdroging als gevolg van diarree. Belangrijk is om het vocht aan te vullen. Voor ouderen en kinderen die langer dan een paar dagen diarree hebben is het verstandig om ORS te nemen. Het vocht wordt sneller opgenomen en bovendien vul je het zout aan, dat men verliest met de diarree. Bezoek bij koorts, aanhoudende buikkrampen, bloederige of slijmerige ontlasting een arts.

Blaren
Blaren ontstaan bij wrijving op de huid en moeten bij voorkeur gesloten blijven; prik ze alleen open als ze hinderlijk zijn.

Fijne vakantie!