13 vragen aan Cor Tol
Cor Tol (73) is vrijwilliger in hart en nieren. Naast zijn bestuursactiviteiten voor FC Volendam, Stichting Katholiek Onderwijs Volendam, een lokale omroep en verschillende parochies, was hij maar liefst 46 jaar voorzitter van R.K. EHBO Sint Willibrordus in Volendam. Dat allemaal naast een werkzaam leven dat altijd in het teken stond van het onderwijs, gecombineerd met aandacht voor zijn vrouw, twee dochters, zoon en inmiddels zeven kleinkinderen. Nu hij zijn voorzittershamer definitief heeft neergelegd komt er ruimte voor nieuwe dingen. Voor Magazine Eerste Hulp blikt hij terug op zijn langdurige en veelomvattende inzet voor de wereld van EHBO.
1. In 1973 bent u zich op vrijwillige basis in gaan zetten voor EHBO. Wat heeft u daar destijds toe bewogen?
‘Thuis was ik de zesde zoon in ons gezin. De oudste drie hadden hun dienstplicht vervuld, alle volgende zoons moesten in die tijd nog bij de Bescherming Bevolking. Ik had daar niet zoveel zin in, vond het een nutteloze organisatie. Je kwam daar onderuit, als je je inschreef voor een EHBO-cursus. Omdat ik inmiddels onderwijzer was, vond ik dat een raadzaam alternatief.’
2. Uiteindelijk bent u tot uw afscheid in 2019 ruim 46 jaar voorzitter van R.K. EHBO Sint Willibrordus Volendam. Zeker in de huidige tijd is die termijn een bijzonderheid. Wat maakt dat u deze taak zo lang heeft uitgevoerd?
‘Binnen EHBO-vereniging St.-Willibrordus was aanvankelijk voor de bestuursfuncties geen zittingstermijn omschreven in de statuten. Wel voerden we op een gegeven ogenblik een periode van drie jaren in, met steeds opnieuw herkiesbaarheid. Elke keer als er gestemd moest worden voor een nieuwe voorzitter, waren de voor de jaarvergadering opgekomen leden van mening dat ze best tevreden waren met de gang van zaken, dus bleef ik op die stoel zitten.’
3. Onder uw voorzitterschap groeide de vereniging met ruim driehonderd gediplomeerde leden uit tot één van de grootste EHBO-verenigingen van Nederland. Kunt u dit succes verklaren?
‘Daar waren meerdere redenen voor. Op de eerste plaats de bevolkingsgroei. De babyboomers kwamen massaal in het maatschappelijk verkeer. Vooral in de jaren tussen 1976 en 1990 groeide de vereniging als kool. De tweede reden was een interne capaciteitsverandering. Toen ik aantrad was de secretaris van EHBO-vereniging
St. Willibrordus het enige lid met een Kaderopleiding. Ik had het geluk dat al snel na mijn aantreden een zeer enthousiast nieuw lid opgeleid wilde worden tot Kaderinstructeur. Hij nam vervolgens het voortouw op weg naar uiteindelijk acht eigen leden met de Kaderaantekening. Werd begin jaren zeventig om de twee jaar een nieuwe cursus opgezet, wij deden het elk jaar, in een jaar zelfs een dubbele, waardoor de aanwas in dat jaar bijna honderd nieuwe leden was.’
4. Ongeveer 365 leden van R.K. EHBO Sint Willibrordus volgen jaarlijks een reanimatie-AED herhalingscursus. Er is dan ook vrijwel geen plaats in Nederland te bedenken waar verhoudingsgewijs zoveel personen zijn die kunnen reanimeren. Was dit een doel op zich of een bijkomstigheid?
‘Dat was een logisch gevolg van hoe we het aanpakten. We voerden een driesporenbeleid. Omdat we van het VSB-fonds een flink startkapitaal kregen en zestien AED’s konden aanschaffen, die we met veel tamtam aan het dorp aanboden, werd de kiem gelegd. Al snel hebben we de grote bedrijven en supermarkten bewerkt. Het aantal AED’s groeide razendsnel.
5. In Volendam hangen daarnaast ruim vijftien AED’s bij particulieren thuis. Daarin onderscheidt Volendam zich van veel andere dorpen en steden. Hoe is dit zo gekomen en hoe zouden andere verenigingen daar een voorbeeld aan kunnen nemen?
‘Wij hebben buurten gestimuleerd samen een AED aan te schaffen. Wij boden aan hen op te leiden en hun kwaliteit jaarlijks op peil te houden. Ook was het onderhoud van hun AED in onze handen. Er is nu bijna geen buurt of wooncomplex in Volendam waar geen AED is.’
6. RK EHBO Sint Willibrordus Volendam mag niet klagen over het aantal jeugd- leden. Wat wordt door de vereniging zoal ondernomen om deze doelgroep te enthousiasmeren voor EHBO?
‘Omdat de samenwerking met, en de medewerking van, de Stichting Katholiek Onderwijs Volendam optimaal is, wordt op de meeste basisscholen door vrijwilligers van onze vereniging Jeugd-EHBO gegeven. Voor veel jongeren is dat later de opstap naar het echte diploma. Een tweede reden is, dat we veel EHBO-verantwoordelijkheid bij de sportverenigingen gelegd hebben. Zij stimuleren de eigen leden derhalve dat diploma te halen.’
7. Tijdens uw 46-jarig voorzitterschap is er veel veranderd, ook binnen de wereld van EHBO. Welke positieve verandering(en) is volgens u belangrijk geweest voor de positie van EHBO in Nederland?
‘Maatschappelijk gezien heeft de EHBO eindelijk een volwaardige plek gekregen. In de vorige eeuw is er lange tijd een periode geweest dat het Rode Kruis zich de eerste hulp toe-eigende. Inmiddels heeft men in tv-spotjes laten horen dat EHBO een algemeen maatschappelijk belang is. De positie van de EHBO-verenigingen is daardoor beter zichtbaar geworden. De sociale media hebben hier eveneens aan bijgedragen.’
8. Zijn er ook zaken die, binnen uw eigen vereniging of in het algemeen, vroeger beter gingen en die wat u betreft in de huidige tijd meer aandacht verdienen?
‘Waar we inmiddels tegenaan lopen, is de verandering van het gedrag van met name de jongeren. Door steeds hogere opleidingen en langere schoolcarrières hebben jongvolwassenen steeds minder tijd om EHBO te gaan doen. Ook willen ze zich veel minder de dwang van de herhalingslessen laten opleggen. Om ervoor te zorgen dat binnen elke werkomgeving en elke vrijetijdsomgeving voldoende EHBO’ers zijn, zou er wat meer druk uitgeoefend mogen worden door werkgevers en stafleden. Ik denk dat veel EHBO’ers echt van de oudere generaties zijn. Rationeel kan bijna voorzien worden, dat de EHBO van voorheen een aflopende zaak is.’
9. Naast uw inzet voor RK EHBO Sint Willibrordus was u jarenlang bestuurslid van FC Volendam. Voor al uw inzet werd u zelfs benoemd tot “FC Volendammer van het jaar”. Kwam uw bestuurlijke ervaring bij FC Volendam van pas bij uw werk voor RK EHBO Sint Willibrordus en vice versa?
‘Ik was al vanaf 1967 bij het voetbal in Volendam betrokken. Tussen 1996 en 2015 was ik perschef van FC Volendam. In 2006 werd me gevraagd ook zitting te nemen in het bestuur van die club. Dat hield geen verband met mijn functioneren binnen EHBO-vereniging Sint Willibrordus.
Wel kan gesteld worden, dat als je eenmaal in het sociale circuit van een dorp als Volendam zit, de ervaringen die je opdoet, elkaar behoorlijk versterken. Beide verenigingen hadden wat aan elkaar. Omdat ik mijn leven lang in het onderwijs in Volendam werkte en zelfs zeven jaar Toezichthoudend Bestuurder van de stichting geweest ben, bleken radertjes wel eens in hetzelfde rad te draaien.’
10. U heeft dus een passie voor zowel EHBO als FC Volendam. Welke wint bij u aan populariteit?
‘Dat waren twee totaal verschillende werelden. Door de fantastische kaderinstructeurs en de uitstekende samenwerking binnen het EHBO-bestuur hoefden we maar drie keer per jaar te vergaderen. Alles liep altijd naar wens, mede door ultrakorte lijnen als dat nodig was. Bij EHBO-vereniging Sint Willibrordus stond geen spreekwoordelijke paarse krokodil naast de bestuurstafel.’
‘Het besturen van een betaald voetbalclub is ‘different cook’. Daar vergaderden we elke twee weken en was er altijd wel wat. Het is een miljoenenbedrijf met driehonderd medewerkers. Vaak heel hectisch maar met een enorme betrokkenheid. In de dertien jaar dat ik in het bestuur heb gezeten, heb ik, op enkele na, álle uit- en thuiswedstrijden gezien. Een ervaring om nooit meer te vergeten.’
11. Voor welke dingen heeft u meer tijd gekregen nu u uw voorzittershamer heeft neergelegd?
‘Het lekkerst is: niets meer moeten. Geen telefoontjes meer door de dag heen, geen avonden meer de deur uit. Niet meer aan de beurt in het dorp als ze weer eens een mening over je hadden. Dus alle tijd om heel veel te lezen, heel veel nieuws te volgen, heel veel te wandelen. Die vrijheid!’
12. U bent een drukbezet en veelzijdig man. Staan er nog dingen op uw ‘bucketlist’ die u graag af zou willen strepen?
‘Ik houd erg van reizen naar boeiende bestemmingen. Mijn vrouw, die me in alle bestuursjaren onvoorwaardelijk heeft gesteund en me ook altijd alle tijd daarvoor gunde, is echter geen ‘kofferpakker’. Zij is erg tevreden in haar eigen omgeving. Dus van al te vaak weggaan, zal het niet komen. Ik ben nog betrokken bij de jeugd van FC Volendam. Ik onderhoud alle schoolcontacten voor de jeugdspelers met alles wat daarbij hoort. Ik heb ooit het archief opgezet van FC Volendam en houd dat nauwgezet bij. Maar ik neem geen nieuwe taken meer aan. Ze moeten geen kaarten zetten op iemand die er waarschijnlijk nog maar tijdelijk is. Mijn inbreng staat echter nog niet voor iedereen onder de korenmaat. Ik ben nog altijd bereikbaar.’
13. Tot slot, wat hoopt u voor RK EHBO Sint Willibrordus Volendam en EHBO in Nederland in het algemeen?
‘Zoals ik eerder al aangaf, maak ik me zorgen over de stagnerende aanwas van nieuwe EHBO’ers. Juist in Volendam hebben we in 2001 pijnlijk ervaren hoe belangrijk adequaat opgeleide EHBO’ers zijn (refererend aan de brand in Café De Hemel die in de nieuwjaarsnacht van 2001 plaatsvond, red.). Hoe onze vereniging die nacht paraat stond, oogstte grote lof. De toekomst van ieder individu en elke groepering of club is onvoorspelbaar. Je haalt je EHBO-diploma in principe voor jezelf en je directe naaste. In 2001 bleek hoe groot die cirkel van naasten is. Ik hoop dat iedereen beseft dat je door deze vaardigheid zo belangrijk bent als er om gevraagd wordt. Kleine moeite, groot gemak voor de mensen om je heen.’