13 vragen aan Gertjan Koster, ervaren EHBO’er op evenementen

Fruit en De Betuwe zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als mascotte zorgt Flipje, bekend van de gelijknamige stripreeks, sinds de jaren negentig voor succesvolle promotie van de streek. Met ingang van 1961 speelt ook het jaarlijkse fruitcorso hierin een grote rol. De happening, die jaarlijkse circa dertigduizend bezoekers uit binnen- en buitenland trekt, groeide uit tot één van de bekendste evenementen van Nederland. Aan de wieg van deze ontwikkeling stonden veel vrijwilligers, waaronder talloze EHBO’ers. Gertjan Koster is zo’n vrijwilliger, die zich al jarenlang voor het oogstfeest inzet.

Met wie heb ik het genoegen?
Gertjan Koster, 45 jaar oud en getrouwd met Cindy. Hoewel ik in Utrecht geboren werd, ben ik sinds jaren verknocht aan het mooie Tiel, waar ik me als EHBO’er met veel plezier inzet bij allerhande activiteiten.

Wat doe je in het dagelijks leven?
Ik ben werkzaam als fotograaf, met als specialisme reportagefotografie. Dat wil zeggen dat ik op locatie de sfeer van een moment probeer te vangen in beelden. Vanzelfsprekend kom ik daardoor ook veel op evenementen.

Waarom zet je jezelf graag in voor de veiligheid van anderen?
In het verleden ging ik als fotograaf voor diverse mediakanalen op 112-meldingen af. Zo maakte ik het werk van hulpverleners van dichtbij mee. Bovendien vind ik het als fotograaf op evenementen een fijne gedachte te weten dat anderen voor mij een veilige werkplek creëren. Op enig moment besefte ik dat ik dat ook voor anderen wilde doen.

Komt daar jouw passie voor evenementenhulpverlening vandaan?
Zonder meer. Bovendien hebben evenementen een aantrekkingskracht vanwege het feit dat je steeds weer nieuwe mensen ontmoet. Ik zie het daarnaast als een uitdaging om in onverwachte situaties adequaat te kunnen handelen. Er wordt vaak in een momentopname van je verwacht dat je presteert, dat vraagt een bepaalde focus. Eigenlijk geldt dat ook bij het maken van een foto, wat dat betreft zijn er veel overeenkomsten.

Waarom spreekt het Fruitcorso jou in het bijzonder aan?
Wat Carnaval voor Brabant is en de Vierdaagse voor Nijmegen, dat betekent het Fruitcorso voor Tiel. Het maakt me trots om daar reeds jarenlang een steentje aan bij te kunnen dragen. Bovendien is het Fruitcorso een groot evenement, met allerhande facetten. Als EHBO’er heb je te maken met zowel bezoekers als deelnemers, dat vormt een unieke uitdaging.
Wat maakt hulpverlening op evenementen anders dan op straat?
Als EHBO’er op evenementen werk je een georganiseerde structuur. Hoewel ieder incident uniek is, zijn er voor aanvang van het evenement de nodige voorbereidingen getroffen. Zo zijn er verschillende faciliteiten aanwezig en wordt er vaak gewerkt in teamverband. Op straat geldt dat alles niet, daar sta je er zogezegd alleen voor.

Door een tekort aan EHBO-vrijwilligers komen evenementen in de problemen, raakt je dat?
Ja dat raakt me ontzettend. Ik denk dat elke EHBO-vrijwilligers de tekorten na aan het hart gaan. Immers, je wordt vrijwilliger omdat je jezelf graag dienstbaar opstelt voor anderen. Net als de vele vrijwilligers die zich beijveren voor de organisatie van een evenement, wil ik er als EHBO’er op mijn manier voor zorgen dat anderen een leuke dag hebben. Laatst las ik in een artikel dat een Avondwandelvierdaagse door het gebrek aan EHBO’ers niet door kon gaan, dat is erg spijtig.

Wat is volgens jou de oplossing voor dit tekort?
Ik denk dat EHBO’er worden voor velen een roeping is. Toch ben ik van mening dat er veel meer mensen gemobiliseerd kunnen worden, door de gevolgen van vrijwilligerstekorten inzichtelijk te maken. Neem de jeugd als voorbeeld; zij vormen een grote doelgroep voor evenementen. Ik denk dat het goed is om hen ervan bewust te maken dat de evenementen die zij graag bezoeken, geen doorgang kunnen vinden als er een tekort is aan EHBO-vrijwilligers. Voorlichting op middelbare scholen kan wellicht bewust zijn creëren.

Kunnen vrijwilligers een rol spelen in dergelijke voorlichting?
In de eigen omgeving? Dat zeker. Op middelbare scholen? Dat denk ik niet. Vergeet niet dat EHBO-vrijwilligers een reguliere baan hebben. Professionele hulpverleners kunnen soms uren die worden besteed aan voorlichting opnemen als tijd-voor-tijd, een vrijwillige EHBO’er ziet zijn vakantiesaldo enkel slinken. Natuurlijk zet ik me met hart en ziel in, maar in dezen denk ik dat er een rol is weggelegd voor de (gemeentelijke) overheid.
De overheid voor de klas, hoe zie je dat voor je?
Niet letterlijk natuurlijk, daar zou ik ook over na moeten denken. Iets wat me te binnenschiet is de radio- en televisiecommercial van ‘Werken bij defensie’. Ik vind dat deze commercials goed aansluiten bij de belevingswereld van jongeren. Zoiets zou ook kunnen werken voor de werving van EHBO-vrijwilligers.

Op welke bijzondere momenten kijk je terug?
In al die jaren dat ik actief ben als EHBO-vrijwilliger heb ik talloze mooie momenten beleefd, maar één levensreddende situatie is me het meest bijgebleven. Tijdens een tentfeest in De Betuwe werd een jonge man binnengebracht die het bewustzijn dreigde te verliezen. Achteraf bleek dat iemand GHB in zijn drankje had gedaan. Zijn vrienden dachten dat hij slechts te veel had gedronken. We hebben de jongen toen met spoed behandeld, terwijl de hulpdiensten werden gealarmeerd. Een verkeerde inschatting had deze jongen ongetwijfeld fataal kunnen worden.

Hoe relativeer je de gebeurtenissen die je soms meemaakt?
Praten, veel praten. Begrijp me niet verkeerd; levensbedreigende situaties zijn voor EHBO-vrijwilligers niet aan de orde van de dag. Vaker leg ik me toe op het verbinden van een wond of het prikken van een blaar, maar heftige situaties kunnen voorkomen. Dan is het feit als je binnen een vereniging op elkaar terug kunt vallen, door elkaar een hart onder de riem te steken, ‘gewoon’ even te bellen en te praten over wat je hebt meegemaakt.

Zijn er bedreigingen voor het werk van EHBO-vrijwilligers?
Wat me soms zorgen baart, is de opkomst van commerciële bedrijven die EHBO’ers inzetten op evenementen. In de basis is hier natuurlijk niets mis mee, want in zekere zin wordt hiermee ingespeeld op vrijwilligerstekorten. Anderzijds betekent dit dat EHBO-verenigingen inkomsten mislopen, waardoor deze verschillende afdelingen op lange termijn in zwaar weer kunnen komen.