“De dokter weet het niet altijd beter”
Ervaring van organisator EHBO bij sportevenementen:
Hoe spectaculair BMX ook is, het blijft een risicovolle sport. De val van BMX’er Jelle van Gorkom illustreerde dit tijdens de training op de baan van nationaal sportcentrum Papendal, begin dit jaar. Guido van den Acker coördineert de hulpverlening bij soortgelijke, grootschalige sportevenementen en stelt dat EHBO’ers de ogen en oren in het veld zijn.
“Het grootste deel van de mensen met wie ik werk zijn gewone EHBO’ers, dus mensen die in het bezit zijn van het diploma Eerste Hulp. Deze mensen heb ik hard nodig bij evenementen, zij zijn veelal als eerste ter plaatse, schatten de situatie in en starten de hulpverlening op. Ze zijn voor mij net zo waardevol als een dokter of verpleegkundige. Reanimatie, aanleggen van verband, maar ook het verzorgen van wandelletsels kunnen zij vaak beter dan de professional. Natuurlijk stopt de kennis ergens, maar daarom moet het ook een samenspel zijn met professionele hulpdiensten. Als de dokter erbij komt, hoeven ze niet direct een stap terug te doen, maar moeten de EHBO’ers hem informeren wat er tot op heden is gebeurd. Er is één dokter, maar je hebt zes EHBO’ers nodig om iemand op een wervelplank te tillen. BMX is een extreme sport. De deelnemers nemen echter bewust risico’s bij de stunts die ze uithalen. Wanneer men valt, is het kwaad vaak al geschied. Je doet wat in je macht ligt, niet meer en zeker niet minder.”
Circuit
De evenementen waarbij Van den Acker bij betrokken is, worden vaak live uitgezonden op tv. Dat kan confronterend zijn, je hebt een groot publiek wanneer je in actie moet komen. Het helpt bij het evalueren op professionele houding en paraatheid. De EHBO’ers worden op allerlei manieren ingezet, zowel op een post als te fiets, motor of auto.
Bij de BMX Word Cup in Papendal zijn er zeven posities voor de EHBO’ers. Allemaal staan ze alleen, maar wel uitgerust met een radio. “Ik kan ze zelf zien via cameraregistratie. Een verpleegkundige staat op een centraal punt. Bij een drastische valpartij hebben we ongeveer drie minuten de tijd om het slachtoffer van de baan te halen voor de volgende race begint. De veiligheid van de EHBO’er mag echter nooit in het geding komen. Mogelijk kan de BMX’er zelf nog lopen, maar hij kan ook ondersteund moeten worden of anders met een wervelplank of rescue basket verplaatst worden. Uiteindelijk komen ze bij de medische dienst gebracht voor verdere zorg. Vervoer vindt plaats met een Gator, deze is niet veel groter dan een golfwagentje, niet veel sneller dan een snorfiets en net zo behendig naast de weg als een Landrover. We vragen het slachtoffer als het kan om even te zwaaien naar het publiek om de ergste onrust weg te nemen.”
Imago EHBO
Van den Acker vindt dat de EHBO in zijn algemeenheid zich professioneler moet gaan opstellen, ook in de financiële beloning. “De tijd dat de EHBO-post bij een evenement wordt beloond met een lunchpakket, een Snicker en honderd euro voor de clubkas moet voorbij zijn. Het is een diskwalificatie van je eigen kunnen. Bovendien kun je hiermee geen batterij voor je AED kopen of extra trainingsmateriaal of nieuwe EHBO-kleding. Zeg tegen een organisatie wanneer men om goede zorg vraagt, dat jij die kunt leveren door goed opgeleide en enthousiaste mensen. Daar hoort dan wel een evenredige beloning tegenover te staan.”
“Nog voordat iemand de grond raakt, moet je bij wijze van spreken al naast het slachtoffer staan. Daarmee dwing je respect af, daarmee kweek je vertrouwen. Niet dat ze de EHBO-post wel vijf keer moeten oproepen. Ga niet zitten, eet binnen en leg vooral je smartphone aan de kant. EHBO’ers doen zichzelf te kort. Laat je ook niet aan de kant schuiven door een dokter. Al die jaren van opleiding wil niet zeggen dat hij het ook beter weet. We hebben dat helaas gezien bij de Ajax-voetballer Abdelhak Nouri. Toen hij in elkaar zakte zijn er twee dokters bij geweest en men is niet direct gaan reanimeren. Een EHBO’er had daar het goede voorbeeld kunnen geven.” De middenvelder blijkt ernstige hersenschade opgelopen te hebben en verkeert in een zeer lage staat van bewustzijn.”
Agressie
Met al zijn ervaring in de hulpverlening is hij nooit doelwit geworden bij een handgemeen. “Niemand heeft het recht om een ander te slaan. Wel kun je naar mijn mening zelf veel doen om strubbelingen te voorkomen. Het klopt dat mensen verbaal sterker zijn geworden, maar het is de ‘toon die de muziek maakt’. Wanneer je ergens binnenkomt en je blaast direct hoog van de toren, dan kan men dat verkeerd opvatten en een averechts effect hebben.” Van den Acker memoreert een reanimatie bij een Turkse familie: “De vader was onwel geworden op het toilet. We moesten in het halletje direct eerste hulp verlenen. Bij een reanimatie komen ook andere hulpdiensten mee, waaronder de politie. Zij had de grootste moeite om de zoons van het slachtoffer in bedwang te houden. Agressie is vaak ook een uiting van de paniek die in deze situaties ontstaat. Je moet voor ogen houden dat die mensen niet boos zijn op jou. Ik heb toen de oudste zoon aangesproken en gezegd dat hij even mocht kijken bij zijn vader op voorwaarde dat hij zich rustig zou houden en dat de hulpverleners hun werk konden doen in het nauwe gangetje bij de wc. Zo gezegd, zo gedaan. Hij heeft twee minuten staan kijken en heeft zich toen rustig bij de rest van de familie gevoegd. Bij al het technisch vernuft dat we tegenwoordig kunnen gebruiken binnen de hulpverlening, vergeten we vaak het menselijke aspect.” Ook voor het omgaan met de omstanders heeft Van den Acker tips: “Wat voor mij altijd werkt, is om degene met de grootste mond aan te spreken en een taak te geven, hetzij om de verbandtas uit de auto te halen, de ambulance op te vangen of om de andere omstanders bij het ongeluk op een afstand te houden.
Spoedhulp
Hulpverlening bij evenementen is een specialisatie. “Gaat het om een festival, wielercours of BMX? Ik maak een inschatting van de problemen die we tegen kunnen komen. Niet alle 100.000 bezoekers van een evenement moeten naar het ziekenhuis. Langs de lijn is de EHBO’er degene die vaak de eerste inschatting moet doen. Er hoeft niet direct 112 gebeld te worden, zeker wanneer je weinig tot geen informatie hebt over het slachtoffer. Bij een reanimatie is de EHBO direct aanwezig. Betere hulp kun je niet bieden. Ik vind ze van ongekend belang; zij zijn onze oren en ogen in het veld.”, aldus Guido van den Acker van Ambulance Event Services.