De teek: klein beestje, groot gevaar
Roep om landelijk expertise- en behandelcentrum
In 2013 werd er in ons land een recordaantal teken geregistreerd en het lijkt erop dat die lijn zich dit jaar voortzet. Daardoor is de kans groot op een besmetting met de Borrelia-bacterie, de veroorzaker van de ziekte van Lyme.
Volgens de Nederlandse Vereniging voor Lymepatiënten (NVLP) worden elk jaar 1,5 miljoen mensen door een teek gebeten, vooral in de periode van maart tot en met oktober. Er komen jaarlijks 76.500 nieuwe ziektegevallen bij. Er zijn plannen voor een landelijk expertise- en behandelcentrum.
Misverstand
In Nederland is gemiddeld één op de vijf teken besmet met de Borrelia-bacterie. Als een besmette teek zich vol zuigt met bloed, kunnen lymebacteriën via het speeksel van de teek in zijn gastheer komen. De teek draagt de bacterie niet meteen over nadat hij zich vastbijt. Hoe eerder de teek wordt verwijderd, hoe kleiner de kans dat de bacterie wordt overgebracht. Het meest voorkomende signaal van de ziekte van Lyme is een rode ringvormige vlek op de plaats waar de teek heeft gebeten. Helaas is hiermee ook meteen een groot misverstand geboren: soms raakt iemand besmet met de bacterie zonder ooit een rode kring te hebben gezien.
Dit overkwam ook Ben Langerak, buschauffeur op Terschelling. Dagelijks laat hij de hond van zijn dochter uit en soms plukt hij na zo’n wandeling wel tien teken uit de hondenvacht. “Ik kijk dus ook altijd goed bij mezelf of ik teken kan ontdekken. Voor zover ik weet, heb ik er twee gehad. Maar een rode kring heb ik beide keren niet gezien.” Het uitblijven van dit signaal kan mensen onterecht geruststellen. Herkenning en erkenning, dat is wat Langerak met zijn persoonlijke verhaal wil bereiken.
Vage klachten
Veel Lyme-patiënten hebben vage klachten en zoeken jarenlang naar de oorzaak. Helaas is het verhaal van Langerak in dat opzicht niet uniek. “Acht jaar geleden kreeg ik last van mijn polsen en handen. Er werd gedacht aan het carpaal tunnelsyndroom maar dat was het niet. Toen ik onderzocht werd op Lyme bleek ik antistoffen in mijn bloed te hebben. Waren mijn klachten daaraan gerelateerd? De arts wist het niet.”
Er ontstonden steeds meer gezondheidsproblemen. “Schouderklachten bijvoorbeeld. Ik ging van orthopedisch chirurg naar reumatoloog. En weer terug. Ondanks zes inspuitingen met ontstekingsremmers bleven de klachten. Ook de pijn in mijn handen is steeds erger geworden. Soms heb ik weinig grip en laat ik dingen uit mijn handen vallen. Op die momenten helpt alleen een dosis morfine van 10 mg om de pijn de baas te blijven. En dan is er nog de vermoeidheid. Ik voel me nooit uitgerust.”
Infuus
“Inmiddels ben ik aangemeld voor het Borrelia Kenniscentrum in het ziekenhuis. Hier houdt een team specialisten – internist, reumatoloog, neuroloog en dermatoloog – iedere twee weken een spreekuur. Er is al gesproken over een antibiotica-kuur via een infuus. Maar daar ben ik nog niet mee begonnen omdat het plaatje voor de medici nog steeds niet compleet is. Voor mezelf is het wèl duidelijk want op een internet-lijst met Lyme-klachten kon ik een hele serie aanvinken. Mijn vrouw en dochter tikten er ook nog een paar aan. Het is een rot-ziekte. Met mijn verhaal hoop ik te bereiken dat anderen alerter worden op klachten.”
Burgerinitiatief
Langerak is groot voorstander van een Nederlands expertise- en behandelcentrum, waar kennis en kunde over de ziekte worden gebundeld. In mei jl. heeft een ruime Kamermeerderheid het burgerinitiatief omarmd van de NVLP. Meer dan 70.000 ondertekenaars pleitten hierin voor een betere en snellere opsporing en behandeling van de ziekte van Lyme. Een landelijk expertise- en behandelcentrum moet zorgen voor een nieuwe impuls want nog steeds is er onvoldoende vooruitgang geboekt op het terrein van diagnose en behandeling. Veel patiënten zien zich nu nog gedwongen om uit te wijken naar het buitenland. De minister heeft toegezegd dat de patiëntenvereniging zal worden betrokken bij de opzet van centrum én onderzoeksprogramma’s. De Tweede Kamer zal volgend jaar evalueren wat er van de plannen terecht is gekomen.
info: www.tekenradar.nl; www.nvlp.nl; www.rivm.nl/tekenbeet/film
Teken lijken op kleine platte spinnetjes van 1 tot 3 mm. Ze zitten in de vrije natuur maar ook in de eigen tuin. Vooral in hoog schaduwrijk gras bij bomen en struiken Bij mensen bijten ze zich vast in de huid van liezen, knieholtes, oksels, bilspleet, randen van het ondergoed, achter de oren en rond de haargrens in de nek (vooral bij kinderen). Door het zuigen van bloed zwellen teken op tot een bruin of grijs bolletje ter grootte van een erwt.
Welke klachten?
De bacterie richt zich vooral op zenuwweefsel, gewrichten, huid en hart. In de eerste drie maanden zijn er griepachtige klachten. In een volgende fase kunnen neurologische, gewrichts-, huid- of hartklachten ontstaan. Aandoeningen aan de zenuwen komen het meest voor: zenuwpijn of zenuwuitval zoals verlamming van de gezichtsspieren of pijn en krachtsvermindering aan een arm of been. Ook kunnen mensen gewrichtsklachten, huidaandoeningen of hartritmestoornissen krijgen. De ziekte van Lyme is te behandelen met antibiotica. Hoe eerder de ziekte wordt opgemerkt hoe beter de behandeling zal aanslaan.