De tien verboden, een beschouwing

Vandaag de dag zijn er in verband met gezondheidsrisico’s verschillende verboden ingesteld die interessant kunnen zijn voor het doen en laten van de EHBO’er. Ook de invloed van relatief nieuwe geloofsovertuigingen heeft invloed op het werk van de EHBO’er, wat ook geldt voor de niet-reanimatie penning. Een beschouwing.

1 Niet-reanimeren penning en het per abuis wél doen

Steeds vaker zijn er mensen met een niet-reanimeren ketting of penning. En zelfs een tatoeage op de borst met in grote letters NIET REANIMEREN komt men tegen. Met ieder zijn reden om niet gereanimeerd te willen worden.

In ieder mens zit de natuurlijke aandrang om anderen te helpen en zeker in tijden van nood. En als je iemand op straat ziet liggen, dan ren je er naartoe en je kijkt wat je kunt doen. AED-kastjes hangen overal, maar in een vreemde omgeving weet je niet altijd waar en zijn ze niet altijd eenvoudig te pakken wegens kluizen en codes. Dus handel je en kan een niet-reanimeren penning in de dwingende haast niet direct opvallen.

Dat overkwam een agente van de politie Haarlemmermeer. Zij zag een bewusteloze man liggen en verleende hulp, zij reanimeerde. Later namen broeders van een gearriveerde ambulance het werk over. En met succes. Toen de man in de ambulance werd geschoven vroeg een omstander: Waarom reanimeren jullie? Je ziet toch dat hij een niet-reanimeren ketting draagt? In de emoties van het moment was dat de hulpverleners niet opgevallen. Later kreeg de agente een bericht van de patiënt. Hij was dolblij gereanimeerd te zijn, wilde verder met zijn leven en zelfs een pacemaker…

In de uitgave EHBO Leren & Doen is een paragraaf over de niet reanimeren verklaring (pagina 18) opgenomen.
2 Lachgasgebruik

Zoals in het vorige magazine werd beschreven, is er de afgelopen tijd in de media veel aandacht voor lachgas: berichten over lachgasgebruikers die op Koningsdag onwel werden, over gebruikers die onder invloed van lachgas verkeersongelukken veroorzaken, over heavy users met verlammingsverschijnselen en over opname van gebruikers in brandwondencentra. En het laatste bericht in maart dat een bekende schaakkampioen uit Oekraïne, Stanislav Bogdanovich en zijn vriendin en topschaker Alexandra Vernigora dood zijn aangetroffen in hun woning na een poging high te worden van lachgas.
Als EHBO-er kun je te maken krijgen met de gevolgen van lachgasgebruik. Want lachgas is populair onder jongeren en jongvolwassenen. Even ademen in een ballonnetje en je krijgt een korte, sterke roes.

Het plan is nu om lachgas onder de Opiumwet te plaatsen. In afwachting daarvan verbood bijvoorbeeld de gemeente Nijmegen onlangs, zoals in veel gemeenten al het geval is, eind januari de verkoop en gebruik van lachgas in het stations- en uitgaansgebied. In een andere gemeente, Beuningen, mag het gebruik nog wel als het maar niet op een evenement is.
3 Vuurwerk zelf afsteken

Het aantal vuurwerkslachtoffers is afgelopen Oud en Nieuw (2019) volgens het Oogfonds.nl verdubbeld en zij pleit daarom voor het afschaffen van consumentenvuurwerk en vindt dat het afsteken van vuurwerk uitsluitend moet gebeuren door professionals. Zo kan eenieder veilig genieten van een vuurwerkshow, zodat met knallen en pijlen wordt verhinderd dat de boze geesten met ons meegaan naar het nieuwe jaar. Het verbod geldt nu al op het zelf afsteken van vuurpijlen en knalvuurwerk. Alleen categorie 1 vuurwerk en bepaald siervuurwerk mag men nog zelf afsteken. Maar of deze categorie zo onschuldig en veilig is, valt te betwijfelen. Een knetterbal of morning glory is zo in iemands capuchon gegooid. Een rund die met vuurwerk stunt, zal dit blijven doen en handhaving van het verbod zal een uitdaging zijn. De inzet van EHBO’ers tijdens de jaarwisseling zal waarschijnlijk onverminderd blijven.

In de uitgave EHBO Leren & Doen is een paragraaf opgenomen over brandwonden (pagina 125).
4 Drugsgebruik/bezit

Van opium, heroïne tot XTC en cocaïne, de lijst verslavende middelen is lang en gevarieerd. Van tamelijk onschuldig tot levensgevaarlijk. Op drugsinfo.nl staat ‘dat de vier pijlers van het drugsbeleid op het terrein van de volksgezondheid zijn: voorlichting, preventie, behandeling en ‘harm reduction’. Een drugsverslaafde wordt niet gezien of behandeld als crimineel, maar als een patiënt die zorg en behandeling nodig heeft.’

Het bezit, handel en productie van drugs zijn strafbaar in Nederland, maar het drugsgebruik niet. En dat geeft te denken gezien het aantal verslaafden en drugsdoden per jaar. Een goed overzicht staat in de Nationale Drugs Monitor.

Iedere EHBO-er die dienst heeft gedaan op de drukbezochte en steeds vaker voorkomende popfestivals, weet wat drugs met een menselijk lijf kan doen en komt te vaak handen tekort om alle overgedrogeerde jonge lijven eerste hulp te geven.

In de uitgave EHBO Leren & Doen staat een paragraaf (vanaf pagina 221) over gezondheidsverstoringen als gevolg van (overmatig) drugsgebruik.
5 Hout stoken thuis

Thuis hout stoken wordt als het nieuwe roken gezien. Want ook houtrook is ongezond. Bij ongunstige weersomstandigheden of een slechte luchtkwaliteit blijft rook buiten langer hangen. Met een stook-alert roept het RIVM mensen op om in bepaalde weersomstandigheden geen hout te stoken. Dit kan gezondheidsklachten bij mensen in de omgeving voorkomen.
Wie echter goed en langdurig gedroogd hout stookt, veroorzaakt weinig rook. En je kunt een rook/roetfilter in je schoorsteen monteren. Zo’n filter kost wel rond de duizend euro.

Hout stoken kost ook natuur. De zakken hout die in de verkoop zijn, waren immers ooit bomen. Daarom is het vreemd dat de Haagse beleidsmakers kiezen voor elektriciteitscentrales die gestookt worden op pellets, geperste houtsnippers. Daarvoor worden elders in de wereld grote bossen omgekapt, in de Baltische staten, Canada en de Verenigde Staten. Dát zou verboden moeten worden… Bij Staatsbosbeheer denkt men er ook zo over en wordt de verkoop van kachelhout afgebouwd tot binnenkort nul.
6 Roken in het openbaar

Ooit beschreef Willem Frederik Hermans in 1991 in een kort verhaal onder de titel “De laatste roker” hoe een oude man van zijn vriendin een Gauloise-sigaret kreeg, zeven centimeter nicotine, teer en zaligheid. Wachtend op de bus naar huis kon hij zich niet meer beheersen en stak de sigaret op. Meteen stopte er een politiebusje en werd hij opgepakt. In het busje pakten de agenten de sigaret af en… rookten die zelf verder op. Roken en het bezit van tabak waren in dit fantasieverhaal voor iedereen streng verboden.

Maar met rond de 20.000 rookdoden per jaar in Nederland, kun je wachten op een totaalverbod. Dat komt voetje voor voetje.
Steeds meer gebouwen worden rookvrij, zoals scholen, ziekenhuizen, horeca, kantoren, werkplaatsen en nu zelfs de stations van de NS. In pretparken ontstaan rookzones, zoals in Hellendoorn en op sportvelden is het niet meer van deze tijd om al rokend naar de sportende jeugd te kijken. Niet-rokers vinden het rookvrije beleid meer dan uitstekend, fervente rokers bepaald niet, begrijpelijk, want roken is nu eenmaal verslavend. En vooral nu omdat de rookruimten in de horeca worden gesloten. Op 1 april, géén grap.

7 De E-sigaret in het openbaar

Een E-sigaret is een elektronische sigaret waarmee (nicotinehoudende) damp kan worden geïnhaleerd. Er gelden regels voor de verkoop van de e-sigaret en shisha pen (e-sigaret zonder nicotine). Zo is er bijvoorbeeld een leeftijdsgrens van 18 jaar en er mag geen reclame voor worden gemaakt.

Toen in de Verenigde Staten de eerste E-sigaretdoden vielen, werd in tal van Europese landen overwogen deze vorm van nicotineverslaving te verbieden. Ook de Nederlandse longartsen eisten een totaalverbod. Dat gebeurde niet en je mag nog bijna overal “stomen”. Wel kwamen er strikte regels ten aanzien van het nicotinegehalte en andere chemische stofjes in de sigaret. De EHBO’er zal dus nog steeds te maken kunnen krijgen met e-sigaretgebruikers. Behalve dat de stofjes in de vloeistof meer invloed op hart en bloedvaten hebben en schadelijker zijn dan de gebruiker denkt, is er nog een reëel gevaar van ontploffing in de hand of mond met alle gevolgen van dien.
8 Alcohol in het verkeer

Alcohol en verkeer gaan niet samen. Het overgrote deel van de automobilisten met een borrel op slordig gaat rijden en let nauwelijks nog op andere deelnemers of obstakels (als bomen) langs de weg. Zeer gevaarlijk.

Hoe alcohol tot verschrikkelijke ongelukken kan leiden, bleek begin februari in Australië waar een dronken jongeman vier jonge kinderen doodreed. Ook in Nederland zijn er veel te veel dodelijke, dramatische alcoholgerelateerde voorbeelden in het verkeer te vinden. En dat geldt niet alleen voor automobilisten, ook dronken fietsers vormen grote risico’s voor zichzelf en voor anderen.

Een beginnend bestuurder mag 0,2 promille in zijn bloed hebben bij controle, een ervaren bestuurder 0,5 promille. Dat laatste betekent nauwelijks twee glazen. Een gezonde lever heeft 1 tot 1,5 uur nodig om één wijntje, biertje of borrel af te breken. Drinkt iemand op een feestje vier glazen, dan moet hij of zij op de bank blijven slapen en mag zeker niet rijden. Hopelijk is er dan nog een BOB.

In de uitgave EHBO Leren & Doen staat informatie over alcohol op pagina 218 en 220.
9 Gezichtsbedekkende kleding

Wie vroeger in de winter naar school fietste, trok een meestal door oma gebreide bivakmuts over zijn hoofd, lekker warm en geen bevroren oren. In deze jaren heb je meestal geen bivakmuts meer nodig en is de integraalhelm de perfecte, veilige hoofdbescherming voor de berijders van een motor(tje).

In de jaren vijftig waren er vele verschillende christelijke geloofsinterpretaties die allemaal dachten het ware geloof te hebben gevonden. In die jaren heeft niemand kunnen bedenken dat er zomaar een godsdienst zich nadrukkelijk zou manifesteren: de Islam. Vroeger herkende je bijvoorbeeld een gereformeerde aan zijn kleding. Nu ook de islamiet.

In Nederland heeft iedereen het recht om zich te kleden zoals hij of zij wil. Wat anderen daar ook van vinden. Maar in bepaalde situaties moeten mensen elkaar kunnen aankijken en herkennen. De overheid verbiedt daarom op bepaalde locaties kleding die het gezicht geheel bedekt: in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen. Men mag alleen het gezicht bedekken als dit nodig is voor werk of voor sport of bij evenementen, feesten bijvoorbeeld, Carnaval. Voor de EHBO’er is het ook bijzonder lastig handelen als iemand een nikab draagt. Communicatie gaat nu eenmaal via het gezicht en daarvan is ook meestal de gemoedstoestand af te lezen.
10 Mannelijke EHBO’er helpt islamitische vrouw

In vervolg op voorgaande: je bent EHBO-er, je bent man, je loopt over een drukke markt en plotseling zakt een vrouw bij een kraam in elkaar en blijft bewegingsloos op de grond liggen. Al te snel vormt een steeds groter wordende vlek zich in de sluier op haar hoofd. Bloed. Meteen kom je in actie, legt de vrouw voorzichtig in een behandelbare houding en op hetzelfde moment word je besprongen door een woedende man die je met fors geweld bij de vrouw vandaan trekt en roept: “Afblijven jij, dat is mijn vrouw.”

Dit gebeurt regelmatig, ook in ziekenhuizen. Ernstig zieke of zwangere islamitische vrouwen worden door hun mannen binnengebracht en die eisen dat alleen een vrouwelijke arts of verpleegkundige hulp mag verlenen. Maar het kan ook andersom, bijvoorbeeld dat een niet-moslima de hulp weigert van een moslima-arts.