Glaasje op? Alcohol en de risico’s

Gouden tip om snel nuchter te worden, is er niet

Onderuit op de bank en een goed glas rood in de hand. Port na een lange herfstwandeling. Of een witbiertje op een zomers feestje…. Alcohol is voor velen een lekkere consumptie. In beperkte hoeveelheden kan alcohol bij volwassenen niet zo veel kwaad, hoewel er steeds meer aanwijzingen komen dat helemaal niet drinken gezonder is. (*) Overmatig gebruik en gebruik door jongeren kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.

De effecten van alcohol zijn van persoon tot persoon verschillend. Alcohol wordt verdeeld over de totale hoeveelheid lichaamsvocht. Lichtere mensen hebben sneller last van een bepaalde hoeveelheid alcohol dan zwaardere. Vrouwen hebben bovendien een relatief lagere hoeveelheid lichaamsvocht dan mannen, wat hen gevoeliger maakt. Daarnaast kunnen lichamelijke conditie en medicatie invloed hebben. Mensen die veel drinken, kunnen er op den duur vaak wat beter tegen.

Hersenen
Alcohol heeft bij kinderen een verstorend effect op de ontwikkeling van de hersenen. Bovendien verhoogt jong starten met alcohol de kans op verslaving op latere leeftijd. Daarom is verkoop van alcohol aan jongeren onder de achttien inmiddels verboden. De hersenen zijn nog tot het 24e jaar in ontwikkeling en dus ook na de achttiende verjaardag is het verstandig om alcoholgebruik uit te stellen.

Ook bij volwassenen is alcohol slecht voor de gezondheid, vooral bij overmatig gebruik en/of verslavingsproblematiek. Wie te veel drinkt, loopt meer kans op bijvoorbeeld hoge bloeddruk, een hersenbloeding, leveraandoeningen, orgaanbeschadigingen en diverse soorten kanker. Zware drinkers kunnen blijvende hersenbeschadigingen, (o.a. Korsakovsyndroom), overhouden aan hun alcoholgebruik.

Comazuipen
Ook op de korte termijn kan te veel alcohol schadelijk zijn. Het inschattingsvermogen wordt minder met als gevolg (verkeers-) ongelukken. Helder denken lukt niet meer en wie een keer een kater heeft gehad, weet dat je niet tot grootse prestaties komt na een avond doorhalen. In heftige gevallen drinken mensen door totdat zij bewusteloos raken. Vooral bij jongeren neemt dit zogenaamde ‘comazuipen’ schrikbarend toe.

Als eerstehulp-verlener krijg je regelmatig te maken alcoholgebruik, bijvoorbeeld op festivals of feesten. Hou als het kan altijd een oogje in het zeil. Alcoholgebruik brengt evenwichtsstoornissen met zich mee met als risico dat mensen vallen. Probeer, indien mogelijk, mensen er van te weerhouden om aan het verkeer deel te nemen. Wees je er van bewust dat alcohol mensen ontremt. Dit varieert van ongepaste opmerkingen in jouw richting tot overdreven aanhankelijkheid. Sommigen mensen kunnen echter ook agressiever reageren. Let dus vooral op je eigen veiligheid en benader een slachtoffer zo mogelijk met zijn tweeën.

Minder pijn
Besef dat alcohol de pijn verdooft; het slachtoffer voelt minder pijn dan je zou verwachten. Daardoor kan een ernstige verwonding al snel worden onderschat. Kijk het slachtoffer dus goed na en raadpleeg bij twijfel altijd een arts, zeker als er een risico bestaat op inwendige bloedingen. Alcohol zorgt er ook voor dat de vaatjes in de huid wijder open gaan staan. Daardoor stroomt er meer bloed door de huid en het slachtoffer voelt zich warmer. Het bloed koelt hierdoor echter sneller af en onderkoeling is een reëel risico.

Niet wekbaar
Als mensen bewusteloos raken door alcohol zijn ze niet wekbaar – in tegenstelling tot mensen die hun roes uitslapen. Bedenk goed dat er meer oorzaken van bewusteloosheid kunnen zijn dan alleen alcohol. Probeer aan mensen in de omgeving te vragen wat er precies is gebeurd. Heeft het slachtoffer gedronken en/of drugs gebruikt en hoeveel? Is er sprake geweest van een trauma door bijvoorbeeld een val of geweld? Zijn er andere redenen waardoor iemand bewusteloos zou kunnen zijn, zoals suikerziekte of epilepsie? Bel altijd een ambulance. Tot deze arriveert, handel je zoals gebruikelijk bij bewusteloosheid. Controleer de vitale functies en zorg dat de ademweg vrij is. Door het alcoholgebruik kan het slachtoffer gemakkelijk gaan braken. Leg hem of haar dus in de stabiele zijligging. Maak knellende kleding los en voorkom afkoeling.

Infuus
In het ziekenhuis zal het slachtoffer meestal worden behandeld met een infuus om vocht en glucose- en mineralenbalans weer op peil te krijgen. Onderkoelde slachtoffers worden opgewarmd en zo nodig krijgt het slachtoffer zuurstof of wordt hij/zij beademd. Als men nog maar kort geleden veel alcohol heeft gedronken, kan het nuttig zijn om de maag leeg te pompen. Bij bewusteloosheid is echter veel alcohol al in het bloed opgenomen. Alleen in zeer heftige gevallen kan het nodig zijn om het bloed te zuiveren met behulp van dialyse.

Tot slot de gouden tip om snel weer nuchter te worden…. Helaas, die is er niet. Het afbreken van 1 glas alcohol kost zo’n anderhalf uur. Dit proces kan niet versneld worden, ook niet met bijvoorbeeld koffie. Wel kan het drinken van veel water de hoofdpijn van de volgende dag wat beperken. Alcohol kan heel lekker zijn maar is niet gezond. Misschien is het maar goed dat een kater ons daar af en toe aan helpt herinneren.
(Met dank aan het Trimbosinstituut, www.alcoholinfo.nl)

(*) De Gezondheidsraad adviseert gezonde volwassen mannen niet meer dan 2 standaardglazen alcohol per dag te drinken en gezonde volwassen vrouwen niet meer dan 1 standaardglas. Deze hoeveelheden veroorzaken weinig risico’s voor de gezondheid.