Handen af van onze hulpverleners

Met Oud en Nieuw was het bar en boos. Ambulancemedewerkers worden belaagd, politie bekogeld met vuurwerk en de brandweer de weg versperd. Ook tijdens een coronapandemie in het gezicht van een hulpverlener hoesten verdient geen schoonheidsprijs. Een op de vijf Nederlandse werknemers in een hulpverlenende functie zegt te maken te hebben met verschillende vormen van agressie en geweld. Reden voor de overheid om vorig jaar de Taskforce ‘Onze hulpverleners veilig’ in te stellen.

In samenspraak met de politie, boa’s en brandweer heeft de Taskforce een actieprogramma opgesteld met als doel geweld en mishandeling van hulpverleners terug te dringen én Nederlanders ervan te doordringen dat nooit en te nimmer agressief gedrag richting hulpverleners geaccepteerd mag worden.

Het actieprogramma bestaat uit drie onderdelen ‘versterk de norm: communicatie met burgers’, ‘veilig werkgeverschap’ en ‘agressie voorkomen en vervolgen’. Naast de geformuleerde doelstellingen zijn praktische stappen ondernomen op het gebied van voorlichting.

Versterk de norm, begin bij de jeugd
De gedragsinterventie ‘Alleen jij bepaalt wie je bent’ (AJB) biedt jongeren van 12 tot 18 jaar uit het praktijkonderwijs of de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg van het vmbo een gestructureerde vrijetijdsbesteding via sport. Dit helpt op dit moment ruim 1200 jongeren bij het maken van de juiste keuzes en geeft ze steun bij de weg naar volwassenheid. Er worden workshops geïntegreerd in het reguliere AJB-programma die zien op geweld en agressie tegen hulpverleners. Deze workshops worden gecombineerd met een bezoek door en een bezoek aan politie, brandweer of boa’s.
De Stichting Tegenzinloosgeweld (van het lieveheersbeestje) start met het lespakket Respect, een onderdeel van de campagne Heldenmoed. Er komt een hulpverlener op school om zijn of haar verhaal te doen. Kinderen uit groep 7 en 8 ervaren hulpverleners als mensen die goed werk voor de maatschappij doen, zodat zij positief (blijven) staan tegenover hulpverleners en er respect voor hebben. De aanpak bestaat onder andere uit een lesbrief, een pakket voor op school en speldjes en kaartspel voor de kinderen. De campagne Heldenmoed start op 30 scholen. Na evaluatie kijkt de Taskforce naar vervolgstappen.

Rondetafelgesprekken
Of we het nou hebben over het benaderen van de jeugd, veilig werkgeverschap of de sociale norm versterken. De mensen uit het veld weten vaak het beste hoe dat aan te pakken. Daarom organiseerde de Taskforce afgelopen jaar rondetafelgesprekken waarin tips en tricks met elkaar gedeeld werden.

Werkgroep Veilig werkgeverschap
Veilig werkgeverschap is een verantwoordelijkheid van de werkgever. De Taskforce faciliteert en stimuleert dat beroepsgroepen zelf actie ondernemen. Signalen worden neergelegd bij de werkgever die het aangaat. Overkoepelende problematiek wordt geagendeerd en door de Taskforce opgepakt. Dit kan bijvoorbeeld door campagnes, onderzoek of connecties met anderen. De Taskforce wordt ook een verbindende factor tussen werkgevers en vormt een kennisnetwerk van werkgevers over veilig werkgeverschap. De Taskforce gaat opgavegericht met de werkgevers en de werknemersorganisaties aan de slag om agressie en geweld tegen te gaan en te voorkomen, en de medewerker voor te bereiden en hem of haar zorg en ondersteuning te bieden als er sprake is van agressie en geweld tijdens de beroepsuitoefening. De beroepsgroepen kunnen zo prima van elkaar leren.

Michel Mebius, bevelvoerder Veiligheidsregio Haaglanden:

Respect moet altijd wederkerig zijn
‘Een stevige discussie hoort bij deze tijd.’ ‘Je moet een goede vriend weerhouden van agressie tegen een hulpverlener, omdat hij anders in de problemen komt.’ Het zijn enkele uitkomsten van onderzoeksbureau Ferro, dat in opdracht van de Taskforce, respondenten over het versterken van de sociale norm ondervroeg. Hoe kijken Nederlanders tegen de sociale norm aan? Waar ligt het grijze gebied wanneer agressie wel is geoorloofd? En wat zou jouw rol kunnen zijn als omstander bij daders die je wel of niet kent? Het rapport levert mooie inzichten op. Nieuwsgierig? Het rapport staat inmiddels op de site www.rijksoverheid.nl/onzehulpverlenersveilig.

Opzet Kenniskring
Uit onderzoek blijkt dat op veel terreinen kennis ontbreekt of geen recente inzichten aanwezig zijn over het onderwerp agressie en geweld tegen hulpverleners. Het actieprogramma gaat daarom meer onderzoek laten verrichten en heeft daarvoor een Kenniskring opgericht. Doel van de Kenniskring is informatie-uitwisseling en wetenschappelijk debat door wetenschappers van verschillende disciplines die (actief) betrokken zijn op dit onderwerp bij elkaar te brengen.

Deel je ervaring
Heb jij tijdens je werk als EHBO’er te maken gehad met geweld? En wil je vertellen welke impact dat op jou, jouw ploeg en/of jouw naasten heeft gehad? Door het te delen met het ondersteuningsteam kan de Taskforce van jouw ervaring leren. Wil je iets delen? Neem dan contact met het ondersteuningsteam, mail naar: onzehulpverlenersveilig@minjenv.nl.