Kind te water, de grootste angst van elke ouder

‘Overlevingszwemmen’ maakt peuters zelfredzaam

Vorig jaar belandden 85 kinderen in het ziekenhuis na een bijna-verdrinking. Daarvan overleden er vijftien. Deze aantallen zullen waarschijnlijk niet dalen, nu het schoolzwemmen overal in het land officieel is afgeschaft. ‘Overlevingszwemmen voor peuters’ kan helpen om de allerjongsten vertrouwd te maken met water.

Dit jaar is in Nederland het school-zwemmen officieel afgeschaft. Her en der worden bij diverse gemeenten potjes aangesproken om toch de zwemles weer op de kaart te krijgen. Maar in feite is er nu een vacuüm en ontbreekt structuur. Het is aan de ouders zèlf om te besluiten hun kind op zwemles te doen. Niet alle ouders hebben daarvoor de financiële middelen.

Bezuinigingen
“Vooral allochtone kinderen en kinderen uit sociaal zwakkere milieus worden van de bezuinigingsmaatregelen de dupe”, zegt voorlichter Ilja van Alten van de Stichting Veiligheid. “Het is hartstikke jammer dat de zwemlessen niet meer
via school worden aangeboden want de cijfers van verdrinkingsslachtoffertjes liegen er niet om. Natuurlijk is een zwemdiploma geen garantie. De meeste kinderen behalen hun eerste diploma op zes- zevenjarige leeftijd en helaas gebeuren er vóór die leeftijd al de nodige ongelukken. In 2012, het meest recente meetjaar, was 63% van de opgenomen kinderen in het ziekenhuis jonger dan vijf jaar.”

Kinderen verdwijnen vaak ongemerkt onder water. In stilte. Dat ze gillen en schreeuwen is een enorme misvatting, weet Ilja. “Er is vaak helemaal geen paniek. Na twee minuten zijn ze bewusteloos. Na vier minuten treedt ernstige hersenschade op, áls ze nog kunnen worden gereanimeerd. Vaak gebeurt dit alles op kleine afstand van de ouders.”

Kopje-onder
Joke de Jong uit Balk herinnert zich nog de enorme schrik toen zij tijdens een wandeling haar dochtertje ineens uit het oog verloor. “Anna was twee en een half en liet me trots zien hoe snel ze op haar fietsje met zijwieltjes kon rijden. Ze racete bij mij vandaan. Ineens, na een bochtje, was ze weg. Ik zette het op een rennen en zag dat ze in de vijver was gefietst. Een jongeman die daar zat te vissen, had haar kopje-onder zien gaan. Gelukkig konden we haar snel uit het water
krijgen. Anna hield er niets aan over.
Ik was nog meer geschrokken dan zij.”

Het zette Joke wel aan het denken want als zweminstructrice had zij iets gelezen over peuters die in het water leren te overleven. Omdat zij met haar eigen ervaring iets wilde doen, verdiepte ze zich in dit onderwerp. Inmiddels draait nu op haar initiatief in Wolvega ‘Overlevingszwemmen voor peuters’.
De cursus is duidelijk anders van opzet dan het gangbare peuterzwemmen. Daarbij zijn ouders samen met hun kind in het water en draait het vooral om het watervrij maken en het spelen met je kind.

Zelfredzaamheid
Voor de cursus ‘overlevingszwemmen’ moeten peuters al watervrij zijn. Ouders zijn er niet bij, Joke en een collega draaien de groep samen. Hoe speels ook, alle oefeningen zijn gericht op zelfredzaamheid. “Ze leren om trappelbewegingen met de benen te maken, te peddelen met de armen, te drijven en zich ergens aan vast te houden. Natuurlijk leren ze ook náár en óp de kant te komen. Alles eerst met zwemvest, daarna met bandjes en later zonder hulpmiddelen. Er is hier een meisje dat de hele breedte van het zwembad overzwemt. Ze is pas drie en een half en heeft zelfs geen ‘vleugeltjes’ meer nodig.”
Als een kind in het water valt, draagt het meestal kleren. Dus na een aantal lessen springen de kleintjes ook met schoenen, broeken en truien aan van de zwembadrand. ,,Veel ongevallen gebeuren natuurlijk buiten. Om de werkelijkheid écht na te bootsen, moet je dit dus in de buitenlucht oefenen. Daarom gaan we in de zomermaanden naar een openlucht-bad in de buurt. Natuurlijk hoop je dat het nooit gebeurt, maar áls een van mijn leerlingen ooit in een sloot belandt, dan verwacht ik dat ‘ie zich kan redden. In elk geval zie ik dat de leerlingen die doorstromen naar de ‘gewone’ zwemlessen, heel snel hun eerste diploma halen. Ze zijn direct al een stuk verder dan andere kinderen.’’

A, B en C
Ilja van Alten vindt het een mooi initiatief. “Alle aandacht voor zwemonderwijs is meegenomen. Mijn advies is wel: als je zoon of dochter het A-diploma op zak heeft, laat je kind ook B en C halen. Door verder te gaan, houden ze hun zwemvaardigheid op peil. Hoe zekerder ze zijn in het water, hoe beter ze op onverwachte situaties reageren.”

Nog een paar tips. “Ben je op vakantie of bij vrienden op visite: check altijd waar water is en werp eventueel een barrière op om te voorkomen dat je kind naar het water gaat.” Haar advies voor ouders van de allerjongsten: “Besef dat een kleintje ook in een laagje water van tien centimeter kan verdrinken. Een dreumes die in een opblaasbadje in de tuin spettert en met zijn hoofd onder water valt, heeft nog niet het benul om zijn hoofdje boven water te tillen. In alle gevallen geldt: blijf in de buurt en zorg dat je je kind altijd kunt zien.”