Ontgroening in drugs
De laatste zomer- en herfstfestivals dienen zich aan en geregeld vergroot het publiek de feestvreugde met drugs. Grote kans dat je als hulpverlener te maken krijgt met een drugsslachtoffer. Hoe reageer je als hulpverlener tijdens een groot festival als de Nijmeegse Vierdaagse verantwoord op een onstabiel persoon? En hoe stabiliseer je iemand die onder invloed is van XTC, cocaïne, GHB of cannabis?
Één op de drie jongeren tussen de 15 en 25 jaar is volgens het CBS (2009) een zware alcohol drinker. Deze lustige drinker drinkt minstens één dag per week zes of meer glazen alcohol. En naast het toenemende alcoholgebruik neemt ook het drugsgebruik onder jongeren schrikbarend snel toe.
De toename van het aantal comazuipers noemt kinderarts Nico van der Lely in De Volkskrant ernstig: ‘Wat er bij ons op de eerste hulp binnenkomt, daar word je niet vrolijk van.’ Volgens Lely komt er steeds meer jeugd ‘horizontaal’ binnen en is de hoeveelheid alcohol in het lichaam steeds groter. Levensgevaarlijk. Soms zijn in het uitgaanscircuit, waar het meeste gebruik plaatsvindt, de drugsgebruikers in de meerderheid.
‘Je kan flink je evenwicht en balans verliezen na het nuttigen van alcohol, daarnaast kan je ook veel wartaal uitslaan tijdens het dronkenschap,’ vertelt Mario van Limburg (51), hulpverlener bij Wimako op de Nijmeegse Vierdaagse. ‘Ook zie je dat alcohol en agressie elkaar vaak tegen komen bij uitgaansgelegenheden. Geregeld kom ik zowel kinderen als huisvaders tegen die zich agressief gedragen met alcohol op. Deze mensen verzoek ik naar huis te gaan en het terrein te verlaten.’
Toch kijkt Mario eerst de aangeschoten festivalbezoeker even na bij EHBO-post. ‘Dan kunnen we uitvinden of er naast alcohol ook andere soorten drugs in het lichaam van het slachtoffer zit. Als er gemixt is met drugs resulteert dit in grote gezondheidsrisico’s. Met het EHBO-team beslissen we vervolgens of de persoon naar huis of naar de Eerste Hulp van het ziekenhuis wordt gestuurd. Wij hebben afgelopen week in de latere uren een aantal minderjarigen gehad die overgeleverd zijn aan de GGD. Justitie neemt het hier van de GGD over en zorgt voor een werkstraf.’
Terwijl Mario verder spreekt over de festivalbezoekers op de Nijmeegse Vierdaagse drijven de wietgeuren over het festivalterrein. ‘Drugs kan veel verstoren. Geregeld komen er mensen binnen met een overdosis. Ik herken direct de stonedheid of een trip. Dan gaan de alarmbellen direct bij mij af. Een drugstrip kan als gevolg hebben dat mensen hyper sociaal zijn, extreem druk zijn, wartaal uitslaan of extreem moe zijn.’ Mario maakt drugsgebruik op festivals vaak mee, want het gebruik van cannabis is in Nederland sterk toegenomen. 466.000 personen gebruiken (door te roken, eten, drinken of te verdampen) momenteel cannabis. De verkruimelde bloemtoppen van de vrouwelijke wietplant bezorgen de gebruiker rode ogen, een versnelde hartslag, warme of koude handen en voeten, een droge mond en verslapping in de spieren. Maar als hulpverlener constateer je wietgebruik door de toenemende vreetkick’s bij de gebruiker, een onbedwingbare slappe lach (zogenoemde lachkick) en versterking van de stemmingen. De combinatie van hasj en alcohol heeft een verstorend effect op de ontwikkeling van de hersenen. Na een jointje krijgt de gebruiker soms last van angst, somberheid en/of paniek. Zoek dan als hulpverlener een rustige plek met de gebruiker, bied iets te drinken en zoet etenswaar aan. Na een uur zijn heftigste symptomen geweken.
Naast cannabis komt GHB ook vaak voor op festivalterreinen, volgens het Trimbos (2012) zijn 144.000 mensen in aanraking gekomen met deze drug. Eén op de vijf gezondheidsincidenten wordt veroorzaakt door GHB. Het is een stroperige, zoute vloeistof met een verdovende werking en werd vroeger gebruikt als narcosemiddel bij operaties. De bestandsdelen GBL (agressief schoonmaakmiddel) en natronloog geven een doorzichtige vloeistof die via het bloed in de hersenen wordt opgenomen. Bekende reacties na het innemen van vijf mililiter GHB zijn: seksuele stimulans, misselijkheid, duizeligheid, spierverslapping en stuiptrekkingen in ledematen en gezicht. Mario komt tijdens zijn diensten veel GHB-gebruikers tegen. ‘Op festivalterreinen zie ik de bekende Flügel flesjes. In deze kleine alcoholhoudende flesjes verstoppen mensen vaak GHB. De onopvallendheid is een groot probleem bij deze drug. Jongens maken geregeld misbruik van een meisje door GHB in haar drankje te doen. Wanneer zij onder invloed is laat ze zich makkelijker verleiden om met de jongen mee te gaan. Bij zo’n situatie grijp ik direct in en blijf ik bij het slachtoffer. Dan kijk ik direct of ik het slachtoffer geestelijk kan bereiken en kan overtuigen om mee te gaan naar de EHBO-post. Meestal druipen de jongens tegen die tijd vanzelf af.’ Terwijl Mario dit vertelt rent een vrouw verhit de hulppost binnen. Ze is gestoken door een wesp en direct wordt ze geholpen. Met een begeleidend formulier vult de EHBO’er haar gegevens in en schrijft de klachten op. Dit formulier gebruikt de EHBO-vereniging Wimako bij elk slachtoffer. Ook wanneer er drugs in het spel is. ‘Wij komen vaak wel snel achter de waarheid, ook als de getroffene niet wil opbiechten wat er is geslikt of gespoten.’ Tussentijds worden deze formulieren naar de GGD en de festivalorganisatie gestuurd zodat op landelijk niveau gekeken kan worden naar het aantal gezondheidsproblemen op festivals.
Het meest gebruikte partydrug in Nederland is XTC. De werkzame stof in XTC is MDMA. Soms worden pillen verkocht als XTC, maar bevatten ze geen MDMA. De gebruiker loopt een groot risico dat MDMA vervangen is door andere ondefinieerbare stoffen. Hoewel de werking sterk persoonsgebonden is, resulteert één XTC-pil vaak in een wakker en opgewekt gevoel. Je bewustzijn verandert en daarbij is er meer behoefte aan contact en intimiteit, vandaar de bijnaam ‘love drug’. Mario herkent ook direct personen met XTC op: ‘Duidelijk zie je de verwijde pupillen en misselijkheid, braken, hoofdpijn, duizeligheid en benauwdheid.’ XTC-onderzoeken laten zien dat mensen die bier drinken bij XTC minder kans op hersenschade hebben. Waarschijnlijk komt dit niet door de alcohol, maar door de afkoeling die bier veroorzaakt. De kans op hersenschade wordt namelijk groter bij verhitting van het lichaam en regelmatig drinken kan dit voorkomen. Uitdroging is een groot risico doordat XTC een werkingsduur heeft van vier tot zes uur. De combinatie met alcohol vergoot de kans op uitdroging.
Cocaïne, kortweg coke, is een stimulerend middel met 55.000 actuele gebruikers en is na XTC de meest populaire harddrug onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen. Mario: ‘Ook op Nijmeegse Vierdaagse komt cocaïne veel voor, mensen kruipen zelfs met cocaïne op achter het stuur. Personen met cocaïne op zijn opgewekt en vrolijk, totdat het na maximaal een uur is uitgewerkt. Na het innemen van cocaïne zie je direct dat personen meer energie hebben, seksueel gestimuleerd zijn, snelle ademhaling krijgen en een verhoging van de hartslag en bloeddruk krijgen. Daarnaast merk je ook direct de psychische effecten; opgewekte, vrolijke of zelfs euforische stemmingen. Keerzijdes zijn de depressieve agressiviteit en een katterig gevoel na gebruik.’ Wanneer cocaïne en alcohol worden gemixt ontstaat er een schadelijke combinatie waarbij grenzen vervagen. Overconsumptie van cocaïne komt hierbij vaak voor en de combinatie met alcohol is extra belastend voor hart en lever.
De medische wereld probeert in te grijpen bij overconsumptie. Lely is oprichter van de eerste alcoholpoli voor jongeren en pleit voor een verhoging van de minimumleeftijd. Deze moet omhoog van 16 naar 18 jaar. Minister van Volksgezondheid, Edith Schippers, heeft per onmiddellijke ingang de stof 4-methylamfetamine, die voorkomt in speed, verboden. Op festivals werken ze hier ook hard aan mee, door geen sterke drank meer te verkopen en extra alert te reageren op drugsgebruik. Bij een acute drugsgerelateerde situatie staat beschermen, geruststellen en helpen altijd centraal.