Reuzengevaar! Speel niet in een berenklauwenbos
Geheime hutten bouwen, verstoppertje spelen, op safari gaan. Veel kinderen zijn hier wel voor te porren, zeker als het op afgelegen plekken is. Spannend. En de plant die daar vaak groeit en bloeit en daarvoor het meest aantrekkelijk is, is de reuzenberenklauw met zijn hoge steel, enorme bladeren en een dak van witte bloemen.
Maar opgepast. Zijn naam is niet voor niets gekozen; de reuzenberenklauw is een gevaarlijke plant en dat geldt in mindere mate ook voor zijn inheemse familielid: de gewone berenklauw. De brandharen en sappen zijn heel gevaarlijk. Ze kunnen in combinatie met zonlicht voor lelijke brandwonden en blaren op de huid zorgen.
Een dagje buiten spelen
Daar kan de moeder van Siri (toen twee jaar) over meepraten: “Het was een zomerse dag, een mooie dag om met het gezin de hele dag te zwemmen en spelen bij de Gouden Ham. Een recreatiegebied in Gelderland. Die dag hebben we niets gemerkt, pas de volgende dag zagen we op het been mijn dochtertje rode vlekjes. Deze werden steeds groter en het werden er steeds meer. Het leken wel brandblaren. Siri had erg veel last van jeuk en pijn.
We zijn toen naar de huisartsenpost gegaan en we werden doorgestuurd naar de Eerste Hulp. Er zijn wel zes mensen aan haar bed geweest, maar niemand bedacht toen dat dit weleens het resultaat kon zijn van aanraking met de berenklauw. Ze dachten aan een vorm van waterpokken. We kregen iets mee tegen de jeuk en dat was het.
Het ergste was nog dat Siri door de hinderlijke blaren niet meer kon lopen. Ze zat op een loopautootje om zich voort te bewegen. Wel slim bedacht!
Veel later heb ik me gerealiseerd dat de blaren van de berenklauw kwamen. Nu ben ik er extra alert op, ik waarschuw mijn kinderen, dus niet alleen ‘ga niet te ver in het water’, ‘pas op voor brandnetels’, maar ‘kijk vooral ook uit voor de berenklauw’.
Ik pleit er daarom voor dat de gemeente de openbare recreatiegebieden, zoals campings, parken en speeltuinen, vrijhoudt van de berenklauw. Mijn dochter heeft nu nog littekens van deze plant. Dat had eenvoudig voorkomen kunnen worden door de plant op deze plaatsen uit te roeien. Je gaat er ook niet vanuit dat waar kinderen spelen er zo’n rotplant groeit. En als er dan een plek is waar deze plant groeit, zet er dan een groot waarschuwingsbord neer: pas op, hier groeit de berenklauw.”
Herken de reuzenberenklauw
Omdat men in de negentiende eeuw de planten zo indrukwekkend vond, werden ze vanuit de Kaukasus naar de Europese siertuinen gehaald. Al snel verwilderde de reuzenberenklauw doordat hij massa´s zaden maakt, wel 100.000 per plant. Zo is de plant op veel plekken te vinden, bijvoorbeeld langs oevers, bermen en heggen, op verlaten industrieterreinen, in het bos en achter in de tuin of het stadspark. Dat zijn ook precies de plekken waar kinderen graag spelen.
De reuzenberenklauw kan wel vier meter hoog worden. Hij bloeit in juni tot in de herfst en heeft dan witte bloemdaken met een omvang van ongeveer vijftig centimeter. De bladeren van de reuzenberenklauw worden één tot anderhalve meter lang. De doorsnede van de rood gevlekte stengel kan wel tien centimeter zijn. Bij de
gewone berenklauw is de steel niet rood gevlekt en zijn maten zijn wat ‘gewoner’. Die wordt twee meter hoog.
Eerst merk je niets!
Een kind dat onder een (reuzen)berenklauw speelt of als iemand in de tuin bezig is en in aanraking met de plant komt, merkt eerst helemaal niets. Er is geen pijnprikkel zoals bij contact met een brandnetel. Later kan pas de ellende ontstaan als je huid na die aanraking ook nog is blootgesteld aan de zon. Door het sap uit de brandhaar wordt je huid namelijk overgevoelig voor zonlicht, een zeldzame fototoxische werking.
Als iemand met het sap in aanraking is geweest, ontstaan er binnen 24 tot 48 uur jeukende rode vlekken of blaasjes. Later kunnen dit pijnlijke blaren, brandwonden of ontstekingen worden. Die genezen pas na 1 tot 2 weken. Je kunt hier littekens aan over houden. Wanneer je het sap in je ogen krijgt, kun je zelfs blind worden. Zonder zonneschijn irriteert de plant veel minder. Bij de gewone berenklauw zijn de verschijnselen minder erg dan bij de reuzenberenklauw.
Gelukkig is het uiterlijk van de plant goed herkenbaar. Zorg ervoor dat kinderen de plant kennen en voorkom dat ze hem aanraken. Dit kan een hoop ellende voorkomen.