Toename verbranding met hete vloeistoffen leidt tot nieuwe regels

Beter omgaan met brandwonden

Het credo ‘eerst water, de rest komt later’ blijft onverminderd van kracht bij verbrandingen. De regels voor de kleding, koeltijd en bedekking zijn echter aangepast. Hierdoor kan de EHBO’er betere hulp bieden in de acute fase met als gevolg een beter en sneller herstel van de brandwonden.

‘’We zien in de brandwondencentra te veel kleine kinderen met ernstige brandwonden binnenkomen, waarbij niet de juiste eerste hulp is toegepast. Hierdoor neemt de ernst van de brandwonden toe. Dit moeten we voorkomen!’’, stelt brandwondenarts dr. Sonja Scholten van het Brandwondencentrum Groningen.
Huidcontact
‘’Waar het vaak fout gaat, is dat ouders na een brandwondenongeval met bijvoorbeeld hete thee wél direct koelen, maar de kleding en luier niét verwijderen. Doordat de hete vloeistof in contact blijft met de huid, zorgt dit voor ernstigere brandwonden. Voor Brandwondenzorg Nederland is dit de reden om de vastgestelde Eerste Hulp-regels aan te passen en te verduidelijken: Verwijder tijdens het koelen na een brandwondenongeval ook direct de kleding van het slachtoffer en doe bij kleine kinderen ook direct de luier uit. Zo haal je de inwerking van hitte die de brandwonden veroorzaakt weg én kan je goed zien waar je moet koelen.’’

Verschuiving van aandacht
De Eerste Hulp-regels bij brandwonden die tot nu toe algemeen gehanteerd werden, zijn in 2003 opgesteld naar aanleiding van de Volendamramp. Deze regels zijn gericht op eerste hulp bij verbranding met vuur. Helaas komen hete vloeistof verbrandingen nu erg vaak voor. Vooral bij kleine kinderen. Dr. Sonja Scholten: “We geven nu het dringend advies om een brandwond 10 minuten te koelen met lauw, zacht stromend leidingwater en doe direct de kleding en bij kinderen ook de luier uit!”

Goed koelen en kleding verwijderen
In de praktijk blijkt dat er niet altijd adequaat gekoeld wordt, omdat de juiste locatie van de brandwond door de kleding niet zichtbaar is. Bovendien houdt niet verwijderde kleding en een luier de warmte langer vast, waardoor het proces van verbranding door kan gaan. “Omdat koelen en het uittrekken van de kleding bij voorkeur tegelijkertijd uitgevoerd moeten worden, zijn deze twee regels samengevoegd’’, aldus dr. Sonja Scholten.

Het merendeel van de brandwonden wordt veroorzaakt door een hete vloeistof. Dan houdt kleding en de luier de warmte vast, waardoor de brandwond erger wordt. “Ook bij vuurverbranding adviseren wij kleding te verwijderen, want ook dan houdt de kleding warmte vast. Alleen indien de kleding écht vast gesmolten is (wat in de Nederlandse brandwondencentra vrijwel nooit gezien wordt) en niet makkelijk los te krijgen is, moet je het laten zitten en de kleding er omheen wegknippen. Maar heel belangrijk: bij twijfel altijd de kleding verwijderen.” De brandwondencentra zien vele malen meer onterecht niet verwijderde kleding, dan onterecht wél verwijderde kleding. Daarom is door de brandwondenprofessionals gekozen voor de meest voorkomende éénduidige regel van kleding en luier verwijderen.

Afdekken wond
Scholten: ‘’Op het terrein van wondbedekking adviseren we de brandwond af te dekken met plastic huishoudfolie, steriel verband of een schone doek. De reden om juist plastic huishoudfolie te benoemen, is dat het makkelijk beschikbaar is, niet aan de wond plakt en het de pijn enigszins verlicht. Ook is het belangrijk om het slachtoffer na het afdekken van de brandwonden warm te houden met een deken, want onderkoeling heeft een negatieve invloed op de wondgenezing.’’

Eerste Hulp-regels 2019
1. Koel de brandwond 10 minuten met lauw, zacht stromend leidingwater en verwijder zo snel mogelijk kleding, sieraden en de luier!
2. Voorkom dat het lichaam te veel afkoelt. Koel alleen de wond!
3. Bedek na het koelen de wond met plastic huishoudfolie, steriel verbrand of een schone doek.
4. Smeer niets op de brandwond.
5. Houd het slachtoffer na afdekken van de brandwonden warm met een (fleece)deken.
6. Waarschuw een arts bij blaren, een open wond en bij elektrisch/chemisch letsel.
7. Vervoer het brandwondenslachtoffer, indien mogelijk, zittend.