Wanneer het slachtoffer niet meer rilt
Na de warme zomer van 2018 hebben de eerste wetenschappers zich al gewaagd aan een voorspelling voor komende winter. Of ons wel of niet de koudste winter in 100 jaar staat te wachten, dan is dit het moment om de koudeletsels nog even op een rij te zetten.
Als het lichaam onderkoeld raakt, is het niet in staat de lichaamstemperatuur op peil te houden. Het lichaam verliest dan meer warmte dan dat het produceert. Afhankelijk van de omgevingstemperatuur kan iemand snel afkoelen. Daarnaast is het belangrijk om te weten hoe lang iemand is blootgesteld aan koude.
Lichte onderkoeling
Een slachtoffer met lichte onderkoeling heeft het heel koud en rilt. Hij is nog wel bij bewustzijn. De huid is bleek.
In dit geval kan het lichaam zich herstellen. De EHBO’er zorgt dat het slachtoffer in een warme, beschutte omgeving komt. De eventuele natte kleding moet worden verwijderd. Met een warme douche, dekens, kruiken, voedsel en warme dranken zal het slachtoffer zich vaak beter voelen.
Ernstige onderkoeling
We spreken van een ernstig onderkoeld slachtoffer wanneer de kerntemperatuur tot onder 32 graden Celsius is gedaald. Een slachtoffer dat ernstig onderkoeld en bij bewustzijn is, rilt niet meer. Een persoon die ernstig onderkoeld is, kan op tegengestelde manieren reageren. Het slachtoffer kan suf/slaperig overkomen of juist agressief dan wel overdreven opgewekt gedrag vertonen. De vitale functies kunnen in toenemende mate gestoord raken.
De eerste hulp is erop gericht om verdere afkoeling te voorkomen en vitale functies veilig te stellen. Breng het slachtoffer in een warme en beschutte omgeving. Als het slachtoffer nat is, eventueel de natte kleding wegknippen. In andere gevallen het slachtoffer toedekken om verdere afkoeling te voorkomen. Zorg zo snel mogelijk voor professionele hulp. Stel in afwachting van de ambulance de vitale functies veilig.
Beweeg een ernstig onderkoeld slachtoffer zo min mogelijk. Het risico daarbij is dat het onderkoelde bloed naar het hart stroomt, een acute stilstand van de bloedsomloop kan het gevolg zijn. Door de lage lichaamstemperatuur zijn de lichaamscellen beter bestand tegen een zuurstoftekort. Ga daarom zo lang mogelijk door met reanimeren. In het ziekenhuis zal men het slachtoffer langzaam opwarmen. Op dat moment zal ook blijken of de vitale functies herstellen of afwezig blijven.
Net als bij brandwonden kennen koudeletsels ook gradaties.
1e graads bevriezing
De huid is bleekgrijs en pijnlijk. Na ontdooien wordt de huid rood tot violet. Probeer uitbreiding van de bevriezing te voorkomen door de bevroren lichaamsdelen op te warmen, bij voorkeur met warm water.
2e graads bevriezing
De huid vertoont blaren, gevuld met helder of bloederig vocht. De wond is zeer pijnlijk. Om uitbreiding van de bevriezing en infectie te voorkomen, de getroffen lichaamsdelen opwarmen. Laat de blaren intact en dek ze af. Roep professionele hulp in.
3e graads bevriezing
De huid is spierwit en gevoelloos. Verdere bevriezing en infectie voorkomen zijn belangrijk. Warm de bevroren lichaamsdelen op, bij voorkeur met warm water. Dek de wonden af en roep zo snel mogelijk professionele hulp in.