“We zien geen vluchtelingen, we zien mensen in nood”

Afgelopen maanden zijn de Griekse kusten overspoeld met bootvluchtelingen die een veilig heenkomen zoeken vanuit een oorlogsgebied als Syrië. Liesbeth Rietveld is adviserend verpleegkundige bij Stichting Bootvluchteling en zij vertelt over haar werk voor deze organisatie en haar ervaringen op Lesbos.

Haar eerste reis voor Stichting Bootvluchteling maakte Liesbeth in augustus 2015. Hoewel ze door alle beelden op het journaal maar ook door Facebook zich een voorstelling kon maken van de situatie, ben je er nooit helemaal op voorbereid zegt ze. “Je ruikt het angstzweet. Je bent getuige van de blijdschap wanneer ze veilig voet aan wal zetten en dan zijn er mensen die in shock zijn en niet kunnen reageren. In het begin waren we vooral mensen naar de parkeerplaats in het dorp aan het rijden, dat vijf kilometer verderop lag. Uiteraard werd ik ook regelmatig gevraagd voor medische zaken. Van een beenwond tot en met een te lang uitgestelde nierdialyse, maar vooral uitgedroogde mensen die zichtbaar opknapten door ORS. Met dit mengsel van zouten en suikers (broodnodige elektrolyten) hebben we veel mensen geholpen.”

In de week dat Liesbeth er was, werkte ze van 6.00 uur ’s ochtends tot en met 23.00 uur ’s avonds. “Ik had mijn auto helemaal volgestopt met eten, drinken, kleding, medicijnen, verband en andere zaken voor noodhulp. Toen ik na een lange werkdag eens stond te peinzen over de omstandigheden waaronder deze mensen moesten overleven, kwam er een Syrische man naar me toe. De uitdrukking op mijn gezicht bracht hem ertoe om te vertellen dat er vooral blijdschap heerste onder de mensen omdat ze veilig waren. Dat het duizend keer beter was daar op die Griekse parkeerplaats te zijn, waar geen bommen vallen, dan in zijn woonplaats.”

Communicatie
“De taalbarrière stond soms in de weg. Gelukkig waren er hoogopgeleide mensen die konden tolken. Hierdoor kon ik beter doorvragen naar de symptomen. Zo was er een klein meisje met blauw aangelopen handen en lippen. Toen heb ik gevraagd of ze een medische brief hadden en met behulp van de tolk kon ik opmaken dat het kind al drie keer aan haar hart was geopereerd.

Aan de aandoening kon ik niet veel doen, maar ik heb ervoor gezorgd dat het kind met de bus mee kon en direct medicatie zou krijgen van Artsen Zonder Grenzen in het vluchtelingenkamp.” Onverwachte herkenning is er ook: “Ik trof een gezin waarvan de vrouw acht maanden zwanger was. Haar man bleek neuroloog te zijn en dat is toevallig ook mijn vakgebied. Aan de ene kant was daar de bezorgdheid om de vrouw, maar aan de andere kant was de man ook blij dat hij gewoon even met iemand kon praten over een aandoening als epilepsie.“

‘Onwelwordingen’
“Veel voorkomende gevallen waren verstuikingen die ontstonden wanneer mensen te vroeg uit de boot sprongen, hoofdpijn door uitdroging, blaren maar ook zogenoemde ‘onwelwordingen’, vertelt Liesbeth over haar ervaringen. Dit laatste was vaak het geval bij een onrustige zee en wanneer de boot water maakt. De vrouwen en kinderen die zich in het midden van de boot bevinden, hebben een hele tijd in een laag water gezeten. Wanneer ze dan aan land kwamen, waren ze behoorlijk de kluts kwijt door alle angsten die ze hadden doorstaan. Lichaamscontact, warmte en iemand die rustgevend spreekt waren vooral wat ze nodig hadden.”

Als enige verpleegkundige in een groep van vijf mensen heeft Liesbeth aan de bel getrokken en aangegeven dat er een medische missie moet worden opgetuigd door Stichting Bootvluchteling. Ze zegt daarover: “Toen ik in oktober weer terugkwam in Lesbos was er een verschil van dag en nacht en waren er acht artsen, acht verpleegkundigen, tien algemene vrijwilligers en een reddingsboot met schippers beschikbaar. Via een oproep op Facebook kunnen we zelfs kiezen uit artsen. De keuze voor een arts die Arabisch spreekt of een verpleegkundige die Farsi beheerst, is een luxe.” In de tussenliggende maanden hebben Liesbeth en haar collega’s niet stilgezeten. “We hebben sponsoren en donoren gezocht voor medicijnen, crashtassen en overige noodhulp. Ook van de plaatselijke apotheek en lokale bevolking hebben we alle medewerking gekregen.” Daarnaast heeft Liesbeth zich sterk gemaakt om informatie te verstrekken aan de nieuwe stroom vrijwilligers waardoor men zich beter kon voorbereiden.

Teamspirit
Vol lof is de verpleegkundige over de samenwerking tussen verschillende hulporganisaties uit tal van Europese landen. Iedereen steunde elkaar met het waarnemen van diensten en gezamenlijke inzet bij noodgevallen. Ook is er een rampenopvangplan gemaakt waarin de procedures zijn beschreven. “Vaak volgden de slachtoffers zich in rap tempo op. Het was gaaf om te zien hoe iedereen samenwerkt. Er is zo’n netwerk om de stichting heen. Ik ben er gewoon trots op. We zijn begonnen met een klein clubje mensen, maar het is inmiddels uitgegroeid tot een grote groep en volwaardige organisatie. “Stichting Bootvluchteling heeft geen politieke agenda. We zien geen vluchtelingen, maar mensen in nood en daar waar we kunnen, willen we ze helpen”, aldus Liesbeth Rietveld, adviserend verpleegkundige van Stichting Bootvluchteling.